LOGBOEK – week 29 – 2020

1. BURENOVERLAST

• 

Ik zie dit rijtje huizen en vind het een vrolijk en levendig plaatje. De foto staat afgedrukt bij een krantenbericht. Het gaat over de lange juridische strijd van Ineke van Amersfoort (83 jaar), de bewoonster van het pand. Het gaat ook over smaak bedenk ik direct. Daarover valt niet te twisten is mijn stelling, wel over te discussiëren.

Ineke van Amersfoort woont in de fraaie wijk Boatex in Den Helder, met water en jachthaventjes rondom. Ze houdt niet van saai, wel van sprekende kleuren. ‘Daar word ik vrolijk van.’ In de bijna 45 jaar dat ze in Den Helder woont, heeft ze haar woning eerder cyclaamroze geschilderd. Toen zij in 2017 haar woning groengeel verfde, kreeg ze klachten van buurtbewoners, die werden van het appelgroen juist bloedchagrijnig.  ‘De buurman zei dat als de zon op mijn gevel brandde, hij geen televisie meer kon kijken door de groene weerkaatsing. Vervelend ja, maar hij kan ook zijn rolgordijn sluiten.’ Ze stapten naar het gemeentebestuur.  Het vraagstuk kwam uiteindelijk bij de welstandscommissie, bestaande uit drie architecten, terecht. Zij oordeelden dat de ‘intensiteit van het groen te hard was’, waarna de gemeente Van Amersfoort verzocht de gevel een meer neutrale kleur te geven. ‘Een kleur is geen probleem, dat hebben andere huizen in de buurt ook. Maar de hardheid van deze tint is gewoon te hard en fel voor deze specifieke buurt’, reageert een gemeentewoordvoerder. (Marjolein Bolwijn. Volkskrant, 22 september 2019).

Op 15 juli 2020 kwam voor Ineke, nadat ze er alles aan heeft gedaan om de groene voorgevel intact te houden, van de Raad van State de uitspraak te horen dat de kleur te veel afwijkt van de welstandseisen. Er is sprake is van ‘een welstandsexces’, oordeelt de rechter van de Raad van State. Ineke van Amersfoort heeft in elk geval ondervonden dat regels in beton gegoten kunnen zijn. Haar rest weinig anders dan de kwast ter hand te nemen. Of toch niet? ‘Misschien stap ik wel naar het Europese Hof van Justitie.’

Thomas Borst. Volkskrant, 15 juli.

NAWOORD. Leo Q. Onderwater. Volkskrant, 28 juli 2020)

In geen van onze buurlanden kan de overheid een dergelijke dwangmaatregel opleggen. Burgers zijn er vrij hun eigendom naar eigen wens te verven, tenzij er sprake is van schending van het auteursrecht van de ­architect of van een belendend ­beschermd monument, zoals bijvoorbeeld een vakwerkhuis. Welstandscommissies bestaan niet in Duitsland en België. In Duitsland worden regels voor bestemmingen, bouw-, goot- en nokhoogten, alsmede de hellingen en kleur van daken slechts vastgelegd in een alomvattend plan voor de wijk of het dorp – vergelijkbaar met het Nederlandse bestemmingsplan. De Duitse architect heeft in de toepassing van gevelmaterialen en kleuren wél een grote mate van vrijheid. De vraag is of de gebouwde omgeving in Nederland er zoveel ­beter bijstaat dan die in Duitsland.

---

2. GEDUPEERD

‘Ik ben dol op foto’s van gedupeerden’, zegt de columniste Katinka Polderman. ‘Het is niet de bedoeling dat ze hun huis, kind of waardigheid zijn verloren, het gaat mij om klein leed. Daarom ben ik lid van de Consumentenbond, speciaal voor het blaadje. Daarin staan altijd wel gedupeerden, in exact de juiste mate van gedupeerdheid. Gedupeerd kijken ze de lens in met voor hun borst het broodrooster dat ze voor 43,95 euro kochten en dat het na twee keer roosteren al begaf. Of ze houden een bundeltje gezondheidssokken omhoog die ze voor 15,99 euro bestelden in maat 44 en toen werd maat 42 bezorgd.’

Ze schrijft verder over een nieuwe trend. ‘Ooit was ik bang voor de toekomst. De meeste gedupeerden zijn – let maar op – babyboomers. Die worden eerst bejaard, en bejaarden kopen niets, daarna gaan ze dood – wat het summum is van gedupeerdheid, maar geen zaak voor de Consumentenbond (tenzij er een productiefout in de kist zit of er iets mankeert aan de uitvaartverzekering). Ik vreesde dat de gedupeerden zouden verdwijnen. Maar wat blijkt: gedupeerd zijn is dé trend van 2020, óók onder jongeren. Er zijn gedupeerden van woningnood, van complotten, de Belgische politie, coronamaatregelen (zie de treffende uitreisverbodgedupeerdenfoto’s uit de dinsdagkrant), van gelijkheid én ongelijkheid, telemarketeers (‘die altaaid belle nét as je staat te kauke’), van mensen die niet woke genoeg zijn en mensen die te woke zijn, van zorgverzekeraars, mannen, vrouwen, quota, Europa; met de gedupeerden die we momenteel hebben kunnen we minstens vierduizend jaargangen van de Consumentengids vullen’.

Katinka Polderman. Volkskrant, 15 juli 2020.

Heel ongenuanceerd dat weet ik, maar zo nu en dan als ik gedupeerden hoor klagen over het harde kussen in hun B&B of dat die 150 centimeter het bezoek aan het pretpark wel heel erg beknot, denk ik aan de tekst van Annie M.G. Schmidt en neurie mee met Conny Stuart. Ik als babyboomer ben nu eenmaal opgevoed met de troostliederen van weer een generatie voor mij, van zangers die zongen dat in kwade tijden de moed erin gehouden moet blijven, niet bij de pakken neer te zitten. Zo hoorde ik onder de afwas mijn ouders zingen. ‘Morgen gaat het beter’; ‘Schep vreugde in het leven.‘

---

3. PRETPARK VOOR EEN HEER VAN STAND

• 

• 

NOS, 11 juli. 2020.

In Groenlo wordt gewerkt aan een themapark rond de stripfiguren Olivier B. Bommel en Tom Poes van auteur Marten Toonder. Bommelwereld gaat deel uitmaken van het vakantiepark Marveld Recreatie. In de 10.000 vierkante meter grote ruimte verrijzen de komende twee jaar onder meer kasteel Bommelstein, de straatjes van Rommeldam en de Zwarte Bergen. Ook de collectie van Museum de Bommelzolder in Zoeterwoude verhuist naar het nog te realiseren kasteel Bommelstein op een nieuw attractiepark bij het Gelderse Groenlo. Pim Oosterheert van de Bommelzolder: “Ik ben 77, het leven is eindig”, zegt hij in het AD. “Op deze manier kan de collectie bij elkaar blijven.” Die bestaat naast boeken en de strip zoals die enkele decennia in de kranten verscheen tot allerlei voorwerpen, van puzzels, posters en gordijnen tot schilderijen, serviesgoed en kleding.

OP HERHALING

Rob Schouten, Hans Ester, Ruud Verdonck. Trouw, 29 juli 1992.

In 1955 werd in Oisterwijk het park geopend op de verjaardag van prins Bernhard, 29 juni. Van ieder toegangskaartje werd dan ook vijf cent afgedragen aan het Prins Bernhardfonds. Met onder meer een praatje van Godfried Bomans, dat de liefhebber in de Bezige Bij-pocket ‘Altijd hetzelfde’ kan terugvinden. Toonder zelf reageerde op de stichting van zijn stad met het verhaal ‘De kniphoed’, waarin Hocus Pas de Rommeldammers op boosaardige wijze verkleint en in een miniatuurstadje in het bos plaatst. Het stadje bestond uit een driehonderdtal romantische houten huisjes waartussen zich enigszins onhandig geknoedelde Toonder-figuurtjes bevonden. Het geheel maakt, op de overgeleverde foto’s, een ontroerend sjofele indruk, maar de criticaster moet bedenken dat ook de figuren van Toonder op het moment dat dit stadje werd geopend, nog niet helemaal tot wasdom waren gekomen. in 1962 was het alweer gedaan met Rommeldam. Het park bleek niet in een permanente behoefte te voorzien en haalde het ook niet bij concurrent Madurodam. De honderden huisjes die na de opheffing overschoten, verdwenen onder de Oisterwijkse bevolking, in wier tuinen ze nog jaren nadien bewonderd konden worden.

---

5. OPMERKELIJK ALLEDAAGS

• 

• 

De AvroTros zendt opnieuw de documentaire over Raymond Loewy uit (19 juli 2020). Veel van Loewy’s ontwerpen zijn iconen geworden. Met name de door hem ontworpen logo’s voor Shell, Spar en Coca-Cola, maar ook verpakkingen zoals voor sigarettenmerk Lucky Strike behoren inmiddels tot het collectief geheugen.  Raymond Loewy mag beschouwd worden als toonaangevend voorbeeld van het beroep van industrieel vormgever. Hij was geïnteresseerd in de menselijke dimensies van design. In zijn ontwerpen ging hij altijd uit van de psychologische behoeften en wensen van de consument. Hij bleek tevens een haarscherp gevoel voor marketing te hebben. Zo ontwierp hij voor Shell niet alleen het logo, maar gaf hij ook richtlijnen over hoe dit beeldmerk uniform, wereldwijd moest worden toegepast. In de jaren zeventig werkte Loewy op aandringen van de Amerikaanse regering voor Rusland om de spanningen van de Koude Oorlog tussen beide landen te temperen. Hij ontwierp een motorfiets, ijskast, radio, klokradio, fotocamera, auto en een traktor. Helaas zijn de ontwerpen nooit voor de Russen uitgevoerd. 

• 

• 

---