GROETEN UIT LEIDEN – de agaatlaan – Van alledag (HIER AANBELLEN)

Het flatcomplex aan de Agaathaan is gebouwd in 1970. Het totale woningcomplex bestaat uit 230 woningen, waarvan de begane grond bestond uit garageboxen die in 1988 tot 14 woningen zijn omgebouwd. De huidige staat van de flats aan de Agaatlaan in Leiden deed de woningbouwcorporatie Portaal besluiten om tot een ingrijpende renovatie over te gaan. Zij vroegen de bouwondernemer Volker/Wessels de uitvoering ter hand te nemen. “ ^[1]

De Agaatlaan staat bekend als een buurt met veel sociale problematiek. Er is een concentratie van kansarme bewoners en daarnaast is de indruk ook dat er veel overlast is. Uit de wijkanalyse in 2010 kwam dit ook naar voren en is er extra ingezet op leefbaarheid en incassobeleid. Onder andere door het verhuizen van enkele jongeren en een strakkere aanpak van overlastgevers is de afgelopen jaren de overlast sterk verminderd.^[1] Als belangrijk negatief en zorgelijke punten van dit complex worden genoemd: het gevoel van onveiligheid, de mate van overlast en de eenzaamheid onder ouderen. Andere zwakke punten zijn het overschot aan kansarmen in het complex, het isolement van de sociaal zwakkeren en de vele eenoudergezinnen die er wonen. Ook de geringe binding van de bewoners met het complex, de grote mate van overlast en de onveiligheid in het complex zijn zwakke punten. Het gegeven dat er veel incassoproblemen zijn en een groot aandeel bewoners met een laag inkomen wordt gezien als probleem. Daarnaast zijn het grote aantal kinderen in het complex en de vele nationaliteiten een zwak punt.

^[1] Tanne Rietveld & Maaike Rutten (2014). Van probleem naar strategie. Optimalisatie van beheer- en ontwikkelstrategieën. Utrecht: Universiteit Utrecht Faculteit sociale wetenschappen/Portaal.

De noodzakelijkheid van het verbeteren van het achterstallig onderhoud en het moderniseren van de flat is door Portaal aangegrepen om ook een grote stap te maken in het reduceren van het energiegebruik in de flat. Nederland staat voor een grote opgave om het fossiele brandstofgebruik de komende decennia drastisch te reduceren en terug te brengen tot 0 in 2050. Dit om de opwarming van de aarde te beperken en ook omdat de gaswinning in Nederland snel wordt afgebouwd. Hiertoe zal de hele woningvoorraad op een hoog niveau moeten worden geïsoleerd en zal in plaats van verwarming op gas worden overgegaan op warmtenetten en warmtepompen en de woningen worden voorzien van zonnepanelen.

“De flat waarin u woont is inmiddels ruim veertig jaar oud. In de afgelopen jaren voerden wij alleen noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden uit. Nu is het moment waarop forsere ingrepen nodig zijn om te zorgen dat u prettig kunt blijven wonen.”

“Wij gaan uw woning en gebouw zeer energiezuinig maken door isolerende maatregelen te treffen. Wij vervangen het glas voor drie laags isolatieglas, isoleren de gevel en de borstwering (ruimte onder het raam). Door de goede isolatie ervaart u minder geluid van de buiten. Wij vervangen ook uw voor- en achterdeur en uw huidige ramen door draai-/kiep-ramen. De voordeur en balkondeur voorzien wij van veilig hang- en sluitwerk (zoals sloten)”.

EEN CONFLICT

Het planproces stokte na een tijd omdat de woningcorporatie, de bouwondernemer en de bewonersorganisaties in een conflictsituatie kwamen. Ons, medewerkers van de TU Delft gekscherend ‘wijze mannen’ genoemd, werd gevraagd een oordeel uit te spreken, waaraan de partijen zich zouden moeten binden om zo het proces voort te zetten. ^[2] Om tot dat oordeel te komen reconstrueerden we het planproces door alle beschikbare documenten en rapportages te analyseren en uitgebreide gesprekken te voeren met alle betrokkenen, zowel in groepsverband als per geleding. Er was veel misverstand, ongenoegen en wantrouwen waar te nemen, met de impasse als resultaat. Het geschil was terug te voeren tot het al dan niet uitvoeren van de renovatie in bewoonde staat. Aanvankelijk waren alle partijen het eens om zo’n ingrijpende renovatie in onbewoonde staat uit te voeren. Gesteund ook door een t.v. documentaire ‘Renovatiewoede’. over een vergelijkbare flat van deze corporatie in Utrecht – Zembla TV – BNN VARA. 21 Februari 2018 – en een reactie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (Kenmerk 2018-0000203028), naar aanleiding van kamervragen..

De woningcorporatie kwam terug op dit voornemen vanwege de onvoorziene hoge kosten. Deze renovatie viel veel hoger uit dan was voorzien. De bewonerscommissie ‘De goede wil’ zag zich voor een dilemma geplaatst. “Wij houden vast aan het standpunt dat dit unieke NOM‐ en renovatieproject plaatsvindt in onbewoonde staat met tijdelijke uithuisplaatsing. Die overtuiging had Portaal ook in de zomer van 2015 en afgelopen januari. We begrijpen dit zwalken en draaien gewoonweg niet. (…) Wij voelen ons niet serieus genomen, respectloos behandeld en met de rug tegen de muur gezet.” Hoe lang hadden ze niet moeten wachten op deze vernieuwing? Maar het in bewoonde staat uitvoeren, dat niet. Er werd door de corporatie gedreigd, zo formuleerden ze dat, dat de stekker uit het stopcontact zou worden getrokken als de bewoners niet bleven participeren. ‘Het was ‘stikken of slikken’. Zonder de instemming (70%) van de bewoners kan zo’n project geen voortgang krijgen. We hoorden het dilemma aan en hebben daar in onze rapportage veel aandacht aan besteed. Het geheel overziend kwamen we toch tot de conclusie dat het in bewoonde staat kan worden uitgevoerd, met alle maatregelen, maatwerk en redelijke financiële vergoedingen voor de overlast. Hoewel dit pakket aan maatregelen geen garantie kon bieden voor de vermindering van de aanzienlijke overlast. We hadden wel gezien dat Portaal van fouten uit dit planproces al had geleerd en van vergelijkbare projecten in het land. We gaven hen het ‘voordeel van de twijfel’. Het blijft een waagstuk, zoals we stelden, dat in bewoonde staat op dit niveau gerenoveerd gaat worden, tegen de grens van het toelaatbare. We hoopten echt dat met ons oordeel deze grens niet zou worden overschreden en het project doorgang kon vinden en legden daarmee een ‘zware wissel’ op Portaal en de uitvoerders van Volker/Wessel.

^[2] Ton van der Pennen & Henk Visser (2018). Een flatcomplex in transformatie. TU-Delft.

Portaal & Volker/Wessels. Renovatie Agaatlaan. Informatie t.b.v. instemmingsprocedure. Mei 2018.