- DE FINISH VAN DE TOUR
Arno Haijtema. Volkskrant, 18 juli 2021
Nergens is het contrast tussen inertie en topsport groter dan wanneer ik op de bank hang met hartslag 45 en een wattage van 0,1, en live de Tour de France bekijk. Het zwermen van de wielrenners door Franse gehuchten. De valpartijen als het peloton in slaap sukkelt, als de koolstoffen fietsen breken, de mannen van staal blijken en met roestige wonden de strijd vervolgen.
Ik luister naar de kadastrale beschouwingen van NOS-commentator Joris van den Berg, als de renners weer een 13de-eeuwse ruïne van een kasteel passeren (gebouwd op Saraceense fundamenten). Kijk naar hemelse opnamen vanuit helikopters, zwenkend over besneeuwde bergtoppen en grazige dalen. De camera inzoomend op machtige lammergieren en wanhoopsleuzen op graanvelden van stervende agrariërs of toeristische attracties in verval.
Even stijgt de hartslag als de finish van de klimetappe nadert, in een skioord op een berg die zich als een steenpuist boven het landschap verheft, de plek waar alles wat Franse projectontwikkelaars aan malaise en schraapzucht in zich hebben in beton en asfalt is gestold. Zucht diep en tegelijk opgelucht als weer een Sloveen als eerste over de ‘meet’ komt, want de beste moet winnen en door de ‘snok’ die hij ‘er’ vanaf kansloze derde plek aan gaf, was het ‘erop en erover’. En zo ‘poeft’ hij – dixit ervaringsdeskundige Maarten Ducrot – naar weer een dag in het geel.
Toen de geliefde McDonald’s in het noorden van Marseille de deuren dreigde te sluiten, bezetten oud-medewerkers het pand om het restaurant voor de buurt te behouden. Nu runnen ze er een voedselbank.
Eline Huisman. Volkskrant, 21 juli 2021.
De grote gele M hangt nog aan de buitenmuur, maar verder is hier alles anders. Geen dunne frieten in kartonnen doosjes meer, maar mango, bloemkool en baguettes op het menu. Door de drive-in rijden winkelwagentjes en trolleys. En het eten is hier gratis.
Welkom bij l’Après M – de wereld na McDonald’s. Dat is de wereld van de voedselbank, en dat is beter dan het klinkt. ‘Hier verkopen we geen Big Mac meer en buiten we geen werknemers meer uit’, zegt Kamel Guémari. ‘Hier reiken we elkaar de hand.’
Bijna dertig jaar lang gingen hier hamburgers en kipnuggets over de toonbank. Met 77 werknemers was de snackbar de een-na-grootste werkgever in de omgeving. Maar het was ook een sociale ontmoetingsplaats; in een gebied met verder weinig voorzieningen was dit de plek om een kop koffie te drinken. Of de administratie te doen, met dank aan gratis wifi. Totdat het bedrijf besloot de boel te sluiten.
Maar ondanks fel protest van het personeel om het restaurant te behouden voor de buurt, werd het eind 2019 failliet verklaard. Het filiaal was niet winstgevend genoeg. Oud-medewerkers en vrijwilligers bezetten het gebouw en runnen er nu een voedselbank waar ruim duizend maaltijdpakketten per week worden uitgedeeld. Een cruciale levenslijn voor de omliggende wijken, waar voordat de coronacrisis uitbrak al zo’n 40 procent van de bevolking in armoede leefde.
- Het begin van ons leven is volledig verdwenen.
Hendrik Spiering. NRC, 23 juli 2021.
En hoe langer geleden, hoe wankeler en fragmentarischer de herinneringen. Van het begin is sowieso geen spoor meer te vinden, de eerste levensjaren zijn verdwenen. In zijn boek citeert Draaisma daarover de filosoof Cornelis Verhoeven, die ooit zei: „Wij zijn laatkomers in onze eigen geschiedenis.” En wie wél herinneringen aan die allervroegste jeugd denkt te hebben, kan dat maar beter ‘fictieve herinneringen’ noemen, oordeelde een paar jaar geleden de geheugenonderzoeker Martin Conway (University of London) in een groot onderzoek naar vroege herinneringen (Psychological Science). ‘Fictief’, de term is vriendelijk bedoeld, veel beter dan ‘valse’ herinneringen, schrijft Conway. Want die negatieve term ‘vals’ mag in juridische conflicten bijzonder nuttig zijn, maar in het leven zelf kunnen die ‘fictieve herinneringen’ best een positieve rol spelen. Al was het maar door het ondersteunen van een consistent en positief zelfbeeld, aldus Conway, dat weer kan bijdragen aan positieve sociale interacties. Niks bijzonders: ook uit latere periodes bevat het autobiografisch geheugen veel fictieve herinneringen, schrijft Conway: „In feite bevatten alle herinneringen enige mate van fictie. Sowieso zijn alle herinneringen samengeperst in de tijd en bevatten dus nooit de letterlijke ervaring waar ze op gebaseerd zijn. En ook zitten er in alle herinneringen details die bewust of onbewust zijn toegevoegd.” Alleen al de kleren die gedragen werden, het weer, het precieze moment van de dag, letterlijke conversaties: het wordt bijna allemaal later gereconstrueerd. Je kan ook zeggen: verzonnen, en vervolgens soepel toegevoegd aan het geheugenspoor.
