De Kooi is een volkswijk die begin twintigste eeuw werd gebouwd met het idee dat mensen met een kleine beurs ook mooi zouden moeten kunnen wonen. Het is een ‘tuinstadwijk’ en heeft volgens de Adviescommissie Cultuurhistorie Leiden van grote cultuurhistorische waarde. De centrale huizenblokken in de ‘Oude Kooi’ moeten volgens hen daarom de monumentenstatus krijgen.
Bron: Leidsch Dagblad, 20 januari 1896
Foto: Hans van Egdom
De grond waarop de wijk is gebouwd, aan de lage zijde van de Rijn, behoorde tot de annexatie van 1896 toe aan Leiderdorp. Woningcorporatie Werkmanswoningen bouwde rond de huidige Celebesstraat woningen van de architecten W.C. Mulder & B. Buurman. Het gedeelte dat nu bekendstaat als ‘De Oude Kooi’ was rond 1920 het eerste grote sociale woningbouwproject van Leiden. De woningen die er gebouwd werden, waren kwalitatief beter dan de woningwet uit 1901 voorschreef. Het Kooipark is deels een ontwerp van Dudok. De architecten Jesse en J. Splinter ontwierpen in De Kooi diverse huizen voor woningbouwvereniging De Eendracht.
- Jesica van Geel. NRC, 9 augustus 2006.
‘De Kooilaan vormt het hart van de wijk De Kooi, zo genoemd omdat er vroeger een eendenkooi was. Samen met Leiden Noord is het een van de mindere buurten van de stad. Het zijn wijken die contrasteren met het chique Leiden. Het Leiden van de Hooigracht, Rapenburg en de Witte Singel in het historische centrum. De stad met de oudste universiteit van Nederland (1575), waarvan de meeste panden ook in hartje centrum liggen. De stad met een traditie van studentenverenigingen als Minerva, Augustinus en Quintus.’
‘Door het park lopen een man en een vrouw. Ze laten de hond uit en wandelen om het betonnen voetbalveldje met vandalismevrije ijzeren doelen. Even voorbij het park is een pleintje met buurtwinkels. Mannen hangen rond de moskee en kopen groenten bij de Turkse winkel. Een vrouw van rond de zestig heeft net haar boodschappen gedaan bij de supermarkt.’
- EEN LANGE DISCUSSIE: SLOPEN OF NIET?
Het lot van ‘De Oude Kooi’ lag gevoelig. De Leidse woningbouwvereniging ‘De Sleutels’ wilde de huizen het liefst slopen omdat ze verouderd waren. Herbouw zou goedkoper zijn dan renovatie. Veel bewoners zijn de langlopende discussie over de woningen zat.
Ha Ton, een leuk stuk. In het hart van De Kooi is een deel van de huizen inderdaad afgebroken en vervangen door exacte replica’s, die natuurlijk wel van betere kwaliteit zijn. De blokken er omheen worden ‘slechts’ grondig gerenoveerd. Rond de Surinamestraat is juist veel geïnvesteerd in nieuwbouw.