- ZENDTIJD VOOR POLITIEKE PARTIJEN
Roul du Pre. Volkskrant, 9 januari 2021
In de aanloop naar de verkiezingen van maart wordt het scherm vrijgemaakt voor de zendtijd voor politieke partijen. Ik draai mijn hoofd af van het scherm, hoor de slogans, statements en gemeenplaatsen en doe het spelletje van wie ze afkomstig kunnen zijn. Soms moet ik het beeld erbij zien om te weten op wie de kijker moet gaan stemmen. Het zijn ook zoveel nieuwe partijen die zich iedere keer weer profileren, waarbij ik me verbaas waar je een politieke organisatie voor optuigt. Maar meestal laat het zich toch gemakkelijk raden en weet je na een halve zin al uit welke hoek ze komen.
‘We stoppen met de miljardenverslindende CO2-reductie. Géén windturbines, géén zonneparken en andere landschapsvernietigende gekte.’
Het is een typische uitspraak van PPV’ er Wilders. Een oproep om onnodig angstig te zijn voor een milieuramp, een bedenksel van linkse kerkgangers. Maar wees angstig voor een andere ramp, de suami die ‘ons eigene’ vernietigt. Ons land moet weer een plek worden ‘waar mensen de zorg krijgen die ze nodig hebben, waar onze straten weer veilig zijn, waar ons geld gebruikt wordt voor onze eigen mensen, zonder hoofddoekjes maar met oer-Hollandse gezelligheid en respect voor ouderen, een land waar buitenlanders niet langer worden voorgetrokken en onze eigen mensen niet meer worden gediscrimineerd’.
Met zijn programma voor de komende verkiezingen houdt hij vast aan de koers die hij in 2004 inzette toen hij zich afsplitste van de VVD. Wel maakt hij er dit keer meer woorden aan vuil. In 2017 had hij aan één A4’tje genoeg, nu doet hij het met 51 pagina’s. In het land dat hij schetst lopen er Zwarte Pieten naast Sinterklaas, komt er een rood-wit-blauw keurmerk voor Nederlandse producten, wordt de publieke omroep ‘als vehikel voor multiculturalisme’ afgeschaft en is er geen plaats meer voor het lidmaatschap ‘van de onbetaalbare en corrupte politieke unie genaamd de EU’. Wilders: ‘Wat de Britten kunnen, kunnen wij ook. We worden weer baas over ons eigen land, onze eigen wetten, ons eigen geld en ons eigen immigratiebeleid. De dag dat we de EU verlaten wordt een nationale feestdag.’
Voetnoot: Hoop dat dit hossen het komend jaar niet gaat plaatsvinden. Ook goed tegen de Covid-19.
Washington, 6 januari. Trump-aanhangers gaan de natie ‘terugnemen’© Joseph Prezioso / AFP / ANP
Het is een ‘diffuse massa van identiteiten en impulsen’. Maar één daarvan staat wel voorop: nativisme, dat stelt dat de Amerikaanse natie draait om zijn ‘originele’ bewoners: witte, christelijke Amerikanen. (Groene Amsterdammer, 13 januari 2021).
‘Als je gelooft dat God een plan heeft voor dit land met een hoofdrol voor Donald Trump, dan is het schenden van democratische normen niet zo erg’© Win McNamee / Getty Images
Clarice Gargard. NRC, 14januari 2021
‘Honderden gewapende Trumpaanhangers, witte suprematisten en complotdenkers bestormden het Capitool, om niet alleen hun onvrede over de democratisch verkozen president Joe Biden te uiten, maar ook met plannen om hoogwaardigheidsbekleders te vermoorden. Er vielen vijf doden. In de meute was zowel de witte arbeiders- als middenklasse vertegenwoordigd. Van makelaars en advocaten tot aan iemand die met een privévliegtuig naar Washington vloog.
Velen reageerden geschokt op de aanval van witte suprematisten op het Capitool in Washington, die ook wel terroristische aanslag, belegering of coup wordt genoemd. Ik noem het vooral niet zo verrassend, gezien de radicalisering en normalisering van extreem-rechts in het Westen.
Dat is inmiddels duidelijk niet het geval in de VS. Maar extreem-rechts vormt ook een bedreiging voor de democratie en mensenrechten in Nederland. Denk maar aan de aanvallen op Kick Out Zwarte Piet tijdens een conferentie in Den Haag in 2019, of de Westermoskee, waar in december een ruit werd ingeslagen door iemand die de nazigroet bracht. Of de onlinebedreigingen en ‘doxpogingen’ (openbaar maken van privégegevens), waar ik zelf ook doelwit van ben. Om maar te zwijgen over de racistische en antidemocratische partijprogramma’s van de PVV en de FVD, waar islamofobie, xenofobie, antisemitisme en vijandigheid jegens de pers welig tieren.’
- WANTROUWEN EN (NAIEF) VERTROUWEN
Chris van der Heijden. Groene Amsterdammer, januari 2021.
Kantoor Sociale Dienst Lutmastraat, Amsterdam, 1976© Kors van Bennekom / Nederlands Fotomuseum
Bleek het sociale-zekerheidssysteem in de jaren tachtig te goed van vertrouwen, nu is wantrouwen het uitgangspunt. In de plaats van een naïef mensbeeld kwam een cynisch mensbeeld.
Niemand twijfelt erover dat een oplichter aangepakt moet worden. Wie onbetrouwbaar is, verdient wantrouwen. En dat niet alleen, hij moet ook een prijs betalen. Maar dat is niet waar de recente toeslagendiscussie over gaat. Die gaat over het principe, over wantrouwen als uitgangspunt. Wellicht zijn de meeste mensen betrouwbaar, maar ze zijn wel slordig, gemakzuchtig en in het ergste geval, van een beetje tot meer, opportunistisch. Maar dat is niet hetzelfde als onbetrouwbaar. Bovendien komen die zwakheden ook bij instellingen voor.
Bij de overheid, Belastingdienst en uitkeringsinstanties speelt bovendien nog iets wat de schijn van onbetrouwbaarheid versterkt: uniformiteit, regeltjeszin, de neiging om alles en iedereen over dezelfde kam te scheren en dus het terechte wantrouwen in het uitzonderlijke geval uit te breiden naar een onterecht wantrouwen in álle gevallen. Waardoor een alomtegenwoordige sfeer van fronsen en scheefkijken ontstaat. Ernstiger nog zijn de gevolgen hiervan: dat wij, mensen en instituties, elkaar in een houdgreep van wantrouwen houden, met als consequentie een nare, onbetrouwbare samenleving. De vraag is daarom niet of het anders moet. Dat staat vast. De vraag is of het anders kán.’
- EEN AANKONDIGING
David Hockney, No. 370, 2nd May 2020, getekend op iPad.
NRC, 14 januari 2021.
David Hockney: The Arrival of Spring. Vanaf 27 maart t/m 22 aug, Royal Academy, Londen. Inl: royalacademy.org.uk Najaar 2021 is de expositie te zien in Musée de l’oranjerie in Parijs.
Een kunstwerk in huis halen van een van de duurste nog levende kunstenaars – wiens werk voor vele tientallen miljoenen euro’s wordt geveild? Veel hoeft dat niet te kosten. Een beeldscherm en een internetverbinding zijn voldoende.
Eind maart vorig jaar, toen de coronapandemie voor de eerste keer de wereld op slot dwong, stuurde de Britse kunstenaar David Hockney vanuit zijn atelier in Normandië een getekende ansichtkaart de wereld in. Zijn kleurrijke op de iPad gemaakte tekening van een bosje ontluikende narcissen deelde hij via de Instagram van twee musea, vergezeld van een boodschap: „Do remember they can’t cancel spring” – onthoud dat de lente niet geannuleerd kan worden. En in november, toen grote delen van Europa voor de tweede keer in lockdown gingen, deelde Hockney opnieuw twee iPad-tekeningen, dit keer van een boom die zijn bladeren verliest, en een wilg aan een vijver: „Remember, they can’t cancel the autumn either” – onthoud, ook de herfst kan niet geannuleerd worden. De wereld gaat op slot, maar de jaargetijden hou je niet tegen.
NRC, 15 januari 2021
Foto: David van Dam
‘Als het kabinet-Rutte III valt, wordt dat besluit op inhoudelijke gronden genomen, wordt in de coalitie gezegd. Politieke belangen tellen niet, het gaat erom recht te doen aan de vernietigende conclusies van een parlementair onderzoeksrapport naar de Toeslagenaffaire. Maar het plotselinge vertrek van Lodewijk Asscher als lijsttrekker van oppositiepartij PvdA heeft wel degelijk extra politieke druk op dat proces gelegd.’
Asscher was ten tijde van Rutte II vicepremier en minister van Sociale Zaken. Hij keurde een harde fraudeaanpak in de kinderopvang goed, schreef de commissie. Na signalen over „disproportionele gevolgen van de hoge terugvorderingen” vroeg hij niet door. Asscher bood hier zijn excuses over aan, en trok zich donderdag via een filmpje terug als lijsttrekker. Zijn positie was intern steeds moeilijker geworden. Hem wachtte donderdag een moeilijk partijcongres.
- Help, wat moet ik met mijn zooi?
NRC, 13 januari 2021.
Illustratie: Mat
Als Wim de Jong en zijn vrouw straks kleiner gaan wonen is de vraag: welke spulletjes die je in de loop van je leven om je heen hebt verzameld gaan mee en welke niet?
‘Vooropgesteld: het is absoluut geen kostbare verzameling die ik in huis heb. In Tussen Kunst & Kitsch zou ik er weinig indruk mee maken. Wat ik in de afgelopen jaren ook aan grafiek, boeken en historische fotografie meende te moeten aanschaffen: het zijn overwegend bezittingen met een hoog wat-de-gek-ervoor-geeft-gehalte. Als je het aan mijn vrouw vraagt, zijn het eigenlijk allemaal gewoon ‘oude spullen’. Veel te veel oude spullen vooral.
Kan zijn, maar het werden in datzelfde tijdsbestek wel echt mijn spullen. Net zozeer als mijn kinderen en kleinkinderen, mijn herinneringen, de familiealbums en de bescheiden sporen die ik ondertussen beroepsmatig in de samenleving heb achtergelaten, zijn ze verknoopt met het verhaal van mijn leven – mijn voetafdruk in het bestaan. Ik ben er sterk aan gehecht geraakt. Te zeer ook allicht. Er gaat bijvoorbeeld geen avond voorbij of mijn ogen glijden, net voor het slapengaan, nog een poosje langs alle volle muren en kasten. Wanneer ik ’s ochtends wakker word, herhaalt het ritueel zich als vanzelf. Vrij naar Van Ostaijen: Wim groet zijn dingen.’