LOGBOEK – week 16 – 2021

  • WIM BRANDS

Deze maand is het 5 jaar geleden dat Wim Brands overleed.

herinner ik me

Zo herinner ik me de voddenkoopman
van de overkant. Ik was in deze ontvolkte
buurt zijn laatste klant.

Zittend aan het raam zie ik nog zijn volle kar staan.
Midden op de weg. Hoor zijn roep. Wat vrolijk
en somber stemt, want

als ik er niet meer ben, wie herinnert zich
dan zijn stem?

uit: De schoenen van de buurman (1999)

Wim Brands (1959-2016)


  • KILO-KNALLERS VAN STEEN

Ninke Happel. NRC, 16 april 2021

Overheden deden hun volkshuisvestelijke kennis in de uitverkoop en lieten de afgelopen decennia woningbouw over aan de markt.  En niet zonder succes. Als Nederlandse bouwsector zijn we in staat gebleken om snel betaalbare woningen te bouwen van relatief hoge bouwkwaliteit. Maar marktpartijen zijn niet gericht op wonen als grondrecht. Voor marktpartijen is wonen een verdienmodel. Zij of hun aandeelhouders hechten primair waarde aan winstmaximalisatie. Ze sturen daarom op aantallen en vragen architecten, bij wijze van risicobeheersing, te werken binnen gekende mogelijkheden van uitgeklede standaarden.

Net zo schraal is de woontorengekte, met steeds kleinere studio’s als het marginale antwoord op de groeiende onbetaalbaarheid van woonruimte. De naam ‘prestarter’ zou niet misstaan voor de doelgroep die in deze hippe torens te dure en te kleine eenheden bewoont. De vraag wat nu eigenlijk het ‘existenz-minimum’ is en hoe je dat zou kunnen ondersteunen met slim inbouwmeubilair, dringt zich steeds vaker op. Maar anders dan tijdens het interbellum is het een ontwerpvraag die niet meer gesteld mag worden, aangezien inbouwmeubilair geen onderdeel meer is van het woningontwerp.

Nieuwbouwwoningen zijn net kilo-knallers van steen. De onafgewerkte woningen worden met flitsende visualisaties als zoete broodjes verkocht op een hongerige markt. Maar ze worden nog altijd in CO2-uitstotend en inflexibel beton gegoten en gebouwd op basis van een korte economische levensduur. Is de hypotheek afbetaald, dan ben je toe aan groot onderhoud. En onder invloed van de door de markt uitgevonden ‘wooncarrière’ worden bij elke verhuizing keukens, badkamers en afwerkingen compleet vernieuwd. Die particuliere verkwisting blijft buiten beschouwing in de duurzaamheidsmeters van nieuwbouwprojecten.

In de dagelijkse ontwerppraktijk is het daardoor nauwelijks mogelijk om op grote schaal en in een stevig tempo duurzame verandering op gang te brengen binnen de massa woningbouw. Niet door gebrek aan goede ideeën, maar omdat ze afwijken van de gecalculeerde norm. Innovatie en duurzaamheid krijgen maar weinig kans, waardoor we blijven terugvallen op meer van hetzelfde. 

Zo maakt het oer-Hollandse massaproduct van de grondgebonden woning met een beukbreedte van 5,4 meter in lage dichtheden land op, en dicteert het de woonnorm aan cultureel divers Nederland. Dat nog altijd op deze manier in grote hoeveelheid wordt geproduceerd, komt doordat het gemakkelijk bouwen is en daardoor aantrekkelijke opbrengsten genereert. Het is een slim verdienproduct dat kan rekenen op een sterke lobby, met betaalbaarheid en snelle bouwproductie als excuus.


  • SKIETE WILLY
Willy van der Kuijlen schiet op doel in 1967 in een wedstrijd tegen ADO. Foto Ron Kroon/Nationaal Archief 

Jaap Bloembergen. NRC, 19 april 2021.

‘Links of rechts met de wreef, kappen en draaien: ‘Skiete Willy’ kon het allemaal’

De deze maandag op 74-jarige leeftijd aan de gevolgen van Alzheimer overleden Van der Kuijlen maakte in iets meer dan zeventien seizoenen 308 competitiegoals in 528 wedstrijden voor PSV, en scoorde ook nog drie keer voor MVV. Hij staat met 311 doelpunten nog altijd op eenzame hoogte in Nederland. Het Eredivisierecord wordt waarschijnlijk nooit meer verbeterd, welk talent blijft zo lang zijn club trouw?

Slechts 22 interlands voetbalde de typische clubspeler, niet alleen door zijn ruzie met Cruijff, ook omdat hij als hangende spits op dezelfde positie voetbalde en in JC zijn meerdere vond. Hij zou zijn loopbaan afsluiten bij MVV in Maastricht en de Belgische tweedeklasser Overpelt Fabriek.


  • COOLSINGEL

‘Vernieuwde Coolsingel is gelukkig geen Ramblas, maar een boulevard met Rotterdams gevoel 

Kirsten Hannema, Volkskrant, 19 april 2021,

De straat, die het Hofplein met de de Maasoever verbindt, was het tegenbeeld van de Ramblas: een zesbaansweg waar je als voetganger en fietser tussen de auto’s en trams door laveerde. Zo was hij tijdens de wederopbouw ook (her)ontworpen: als een verkeersader die het centrum doorkruiste; winkelen deed je voortaan in de nieuwe autovrije winkelstraat De Lijnbaan. Ondertussen vergrauwden het Stadhuis en het hoofdpostkantoor – die het bombardement tijdens de oorlog overleefden – in de uitlaatgassen en verrommelden de stoepen door de bouw van allerhande kiosks.

‘De vernieuwde Coolsingel werd afgelopen weekend her-opend. Oké, deze pronkstraat van Rotterdam is nog niet helemaal af. Slechts een deel van de stoep is van de warmkleurige natuursteen – de rest van de stenen staat waarschijnlijk nog op een kade in India, vanwege corona. Er komen ook nog bomen bij, en groenvlakken met zitranden. Maar met de brede stoep en het gouden fietspad is de singel al flink op weg de „boulevard van internationale allure” te worden, onderdeel van de ‘City Lounge’ (de binnenstad).

Postkantoor en stadhuis aan de Coolsingel rond 1929. Foto Nationaal Archief/Collectie Spaarnestad
Animatie van het straatbeeld op de vernieuwde Coolsingel als brede wandelboulevard met veel groen. Animatie West 8

Jannetje Koelewijn. NRC, 23 april 2021

‘Ramsey Nasr (47), acteur, dichter en schrijver, heeft net een nieuwe essaybundel gepubliceerd, De fundamenten. In drie weken tijd zijn er 30.000 exemplaren van verkocht. Zoveel weerklank, nee, dat had hij niet verwacht. Het sterkt hem in de gedachte, zegt hij, dat het móést: op zijn eigen, persoonlijke wijze opschrijven dat de coronacrisis niet op zichzelf staat en verbonden is met een grotere crisis, die van het klimaat. De oorzaak van beide zoekt hij in het neoliberalisme, dat al decennia de politiek en de economie bepaalt. Het heeft de fundamenten van onze samenleving aangetast, zegt hij. Het onderwijs. De zorg. Kunst en cultuur.

Hij schrijft: ‘Een samenleving die denkt dat kennis vooral praktisch en winstgevend moet zijn, zal bezuinigen op Grieks, Latijn, Nederlands, fundamentele wetenschap, zuivere wiskunde, filosofie, geschiedenis, Hongaars, Oudfrans. Zo’n samenleving zal accepteren dat leerkrachten en zorgverleners geen fatsoenlijke salarissen krijgen, laat de zorg aan de markt over, belast mantelzorgers nog wat meer, bezuinigt op speciaal onderwijs.’  Volgens Ramsey Nasr zijn we in Nederland, meer dan in andere westerse landen (behalve de VS), de fundamenten gaan zien als ornamenten. Nu Covid-19 ons leven beheerst, beginnen we daar eindelijk van terug te komen.’

VOETNOOT

Op weg naar een radicale omslag (gesprek met Ramsey Nasr in tv programma Buitenhof)


NRC, 23 april 2021.

Boudewijn de Groot (links), Henny Vrienten (midden) en George Kooymans in de band de Vreemde Kostgangers in 2016. Foto Kippa Sander Koning/ANP

Boudewijn de Groot stopt per direct met optreden. De 76-jarige zanger blijft wel teksten schrijven en muziek maken, zo heeft hij op zijn website bekendgemaakt. De Groot stond 56 jaar op het podium en is bekend van nummers als ‘Welterusten, mijnheer de President’ (1966) ‘Het land van Maas en Waal’ (1967) en ‘Avond’ (1996).  De Groot had in 2020 als afscheidstournee een concertreeks van de Vreemde Kostgangers gepland staan, de band die hij vormt met George Kooymans en Henny Vrienten van respectievelijk de bands Golden Earring en Doe Maar. Vanwege de coronacrisis werd deze uitgesteld tot 2022. Begin dit jaar werd bekend dat gitarist en zanger Kooymans lijdt aan de spierziekte ALS en niet meer op zal treden. Daardoor zijn ook de concerten van de Vreemde Kostgangers afgezegd.


Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *