- Kabinet trapt nu al weer op de rem, uitgaansleven tot en met 13 augustus flink beperkt
Volkskrant, 9 juli 2021.
‘Op de radio wist iemand ’s middags al te vertellen wat Hugo de Jonge en Mark Rutte ’s-avonds zouden vertellen. Dat wat open was weer iets dichter zal moeten. Dat we ‘gas terug’ moeten nemen, en dat we dit uiteraard ‘met elkaar’ moeten doen. Dat evenementen enkel mogen indien er aan ‘placering’ wordt gedaan – Lowlands met klapstoeltjes, en of u gedurende het optreden in de tent te allen tijde op het aangewezen kruisje wil blijven staan of zitten, (dit is het punt waarop de gewone mensen het zeker weten: er is een parallelle werkelijkheid van Torentje en Binnenhof waarin men hartstochtelijk gelooft in de fictie van de anderhalve meter, waarin men zich nooit hoeft te ellebogen over een volle warenmarkt, waarin men gelooft dat mensen acuut hun handen gaan wassen als je een pictogram van een kraan op een katheder plakt, waarin men oprecht geschokt is wanneer blijkt dat er mensen zijn die QR-codes vervalsen om langs de portier te kunnen glippen).’
- ‘We nemen te vaak aan dat mensen puur gedreven worden door eigenbelang’
In dezelfde zaterdag Volkskrant staat een interview met ex-collega Linda Steg over hoe noodzakelijke gedragsveranderingen effect kunnen hebben. Hierbij gaat het om de aanpak van complexe opgaven als klimaat- en coronacrisis, waar een zeker gedrag bij wordt verondersteld. Verandering van ingeslepen alledaagse vanzelfsprekendheden is mogelijk.
Beeld Harry Cock
- Hoe bent u er zo zeker van dat gedragsveranderingen op het gebied van klimaat en op andere gebieden mogelijk is?
‘Dat is onlangs nog aangetoond: in de afgelopen anderhalf jaar tijdens de coronacrisis. Als je van tevoren had gezegd dat iedereen zou gaan thuiswerken, alle cafés zouden sluiten en alle evenementen zouden worden opgeschort, hadden gedragswetenschappers en beleidsmakers je voor gek verklaard. Maar: er was een urgent probleem en er was leiderschap. Er werd duidelijk verteld wat wel en niet kon. En er was zorg en ondersteuning voor mensen en bedrijven die last hadden van de maatregelen, zodat ze niet ten onder gingen. Dat laatste is belangrijk als je grote veranderingen wilt realiseren. Juist dan moet je oog hebben voor de mensen die door de veranderingen heel slecht af zouden zijn.’
- Wat zijn andere manieren om mensen en beleidsmakers tot meer sociaal of milieuvriendelijk gedrag aan te zetten?
‘Je moet belemmeringen wegnemen. Mensen willen best duurzaam reizen. Maar als je weinig belasting heft op vliegverkeer in vergelijking met openbaar vervoer, dan geef je een verkeerde prikkel. Als je in de zorg, in het onderwijs, in het recht kostenefficiëntie allesbepalend maakt, en dat afrekensysteem van bovenaf oplegt, dan worden geld en productie de overheersende waarden in deze sectoren. Terwijl ook andere waarden, zoals burgerschap in het onderwijs en aandacht in de zorg, centraler zouden kunnen worden gesteld. Dat zou zeer positieve en in de toekomst misschien zelfs kostenbesparende effecten kunnen hebben.’
Zodra mensen zich niet aan de regels houden, zie je steeds de neiging om meer nieuwe regels of controlemechanismen te implementeren, waardoor weer meer mensen met controle op controle bezig zijn. Professionals worden steeds meer managers en komen minder toe aan het echte inhoudelijke werk waartoe ze zijn opgeleid en wat hen drijft en inspireert. De regel wordt daarbij het doel, en het achterliggende doel raakt uit zicht. Juist door de nadruk op regels en op controle gaan mensen denken: zolang ik die regels maar volg, dan mag het. Dat kan tot onethisch gedrag leiden. Neem de toeslagenaffaire en hoe dat mis liep. De achterliggende bedoeling – kinderopvang faciliteren – verdween volstrekt uit beeld.
- Peter R. de Vries neergeschoten bij het Leidseplein in Amsterdam
Na decennia van verslaggeving over de onderwereld en bemoeienis met strafzaken werd Peter R. de Vries (64) dinsdagavond bij het verlaten van de studio van RTL Boulevard bij het Leidseplein na de uitzending rond half acht beschoten. Hij wierp zich dit voorjaar op als vertrouwenspersoon voor kroongetuige Nabil B in zaak-Taghi. F.