In deze Corona tijd van quarantaine moet ik denken aan de poppenspeler Josef van den Berg. Hij koos vrijwillig voor een kluizenaarsbestaan.
Net toen een voorstelling uit zijn zoveelste theater seizoen was begonnen, sprak hij onverwachts anders de zaal aan, deze avond was zijn laatste optreden. Gegrinnik van onbegrip kwam uit de zaal, dat hij overstemde met dat hij serieus was en zij hun geld aan de kassa konden terugkrijgen. Hij verdween uit de spotlichten, verliet zijn vrouw en kinderen en ging in een fietsenhok wonen dat hem enigszins beschermde tegen de kou en regen. Zo leidde hij zijn kluizenaarsbestaan. Zijn eten haalde hij bij de achteruitgang van de plaatselijke supermarkt. Het menu was altijd over de datum. Op Wikipedia lees ik dat dit verleden tijd is, dat hij het fietsenhok moest verlaten en nu in hutje woont met de afmeting van een bij anderhalve meter. Met een grasperkje rondom, maar nog wel zonder sanitaire voorzieningen en afhankelijk van giften. Ik bekeek de documentaire die van hem is gemaakt en waarin hij zich heeft gekleed in een bruine pij met een houten kruis om de hals en verder uitgedost met een lange grijze baard. De orthodox christelijke afbeeldingen die zijn hutje sieren worden door kaarsen verlicht en accentueren zijn monniken bestaan. Herkenbaar zijn nog wel de pretoogjes die zijn weloverwogen woorden begeleiden. Ik hoor het levensverhaal aan, de roeping van God waar hij gehoor aan gaf en alles achterliet, dat voor mij echter nauwelijks te volgen is.
Op het podium was hij toen al verkleed in zwerverskledij. Met een ingedeukt hoedje op en ‘Mannetje Pluim’ in de ruime zakken van zijn jasje keek hij de zaal in. Mannetje Pluim, zijn pop, kon niet zonder hem en hij niet zonder Mannetje Pluim. Met zijn voorstellingen heeft hij mij nooit teleurgesteld en zo had hij zich zo nog verder mogen ontwikkelen. Maar hij brak het abrupt af, er kwam geen nieuwe theatervoorstelling. Ik zocht naar oude beelden van zijn optredens op YouTube en genoot opnieuw. Het is een dierbaar souvenir uit een verleden.
Jozef van den Berg (Beers, 1949) gaat, na het behalen van het gymnasium, naar de toneelschool in Arnhem. Hij stopt al snel en gaat poppenkast spelen. Hij trekt rond, eerst met paard en wagen, later in een brandweerauto. Zijn voorstelling Appeloog krijgt de Hans Snoekprijs. De voorstelling Moeke en de Dwaas voor het Holland Festival betekent zijn doorbraak. In 1981 ontvangt hij de CJP Podiumprijs. Genoeg gewacht uit 1988 en 1989 is zijn laatste programma. Er zijn meerdere documentaires over hem gemaakt. Bij Lannoo verscheen het boek Jozef van den Berg, van poppenspeler tot acteur voor Christus.
Eén antwoord op “ACHTERWERK IN DE KAST – de poppenspeler”