EEN EXCURSIE (9)
De Piushaven (https://www.piushaven.nl/historie/) is in de jaren 20 van de vorige eeuw ontwikkeld als haven voor de destijds florerende textielindustrie. Balen wol, maar ook vaten wijn, zand, stenen en onderdelen voor de textielindustrie werden in de haven overgeslagen. In de jaren zestig neemt de economische betekenis van de Piushaven af. De gemeente wil de haven dempen, maar initiatieven van bewonersgroepen zorgden ervoor dat de haven is blijven bestaan om een nieuwe invulling te krijgen. Niet vanwege het belang voor goederenvervoer, maar vooral vanwege wat genoemd wordt de recreatieve mogelijkheden van het gebied en de kansen voor woningbouw en ondernemerschap. Eind jaren negentig worden de eerste plannen voor de grootschalige ontwikkeling van het gebied ter hand genomen.
Restaurant Paviljoen
In 2001 neemt de gemeenteraad van Tilburg het besluit dat ‘de verouderde industriële haven Piushaven een levendig woongebied moet worden. Als verbinding tussen het centrum en landschapspark Moerenburg, maar met een eigen en tegendraads karakter en uniek door het water dat erdoorheen stroomt. Dit besluit is het begin van een dynamisch proces. Een ontwikkeling die sterk gekleurd is door initiatieven van en samenwerking met bewoners, schippers, ondernemers, ontwikkelaars en de gemeente zelf. Een ontwikkeling die door Gebiedsontwikkeling.nu/TU-Delft ooit werd uitgeroepen tot de landelijk meest onderscheidende gebiedsontwikkeling.
De transformatie van de Piushaven is in 2010 gestart en moet in 2022 afgerond zijn. Dan heeft het gebied van 75 hectare groot er circa 1600 nieuwe woningen bij. Historische gebouwen zijn in ere hersteld en kregen een moderne woon- of ondernemersfunctie. Hierbij is getracht om het karakteristieke industriële of haven karakter te behouden.. Zo is de voormalige wollenstoffenfabriek AaBe gerestaureerd en getransformeerd tot winkelcentrum met nadruk op wonen en vrije tijd. Textielfabriek Falcon werd gerestaureerd en verbouwd tot hip winkel- en designcentrum en in de voormalige ijzergieterij kwamen 18 moderne havenlofts.
Winkelcentrum AaBe
Ook ‘De Amsterdamse Boot’ is in ere hersteld. Het pand in de vorm van een boot – in Amsterdamse Schoolstijl – was ooit een meelfabriek. Nu kun je er een van de vele authentieke speciaal bieren drinken. Die worden ter plekke gebrouwen in Stadsbrouwerij 013. De voormalige pastorie is nu een trendy restaurant, ‘huiskamer’ en B&B met binnentuin en terras aan het water.
‘De Boot’ 
Architect Jos Schijvens (1908-1966).
En zo zijn er nog veel andere voorbeelden. Als ook de nieuwe brug over de binnenhaven, ontworpen door John Körmeling in de vorm van een Havenkraan, met een ‘theehuis’ als contragewicht. Tilburgers omarmden hem en doopten hem tot ‘den Ophef’.
‘den Ophef’ 
Wat leuk om je blog over de Piushaven in Tilburg te lezen! Je schrijft dat op initiatief van bewonersgroepen, de haven is blijven bestaan om een nieuwe invulling te krijgen. En dan vooral vanwege ‘de recreatieve mogelijkheden van het gebied en de kansen voor woningbouw en ondernemerschap’.
Aan die ‘recreatieve mogelijkheden’ heb ik op beperkte schaal ook mijn steentje mogen bijdragen. In de jaren ’60 (om precies te zijn vanaf maart 1963) kwam ik op steenworpafstand van de Piushaven te wonen aan de Ringbaan Oost in Tilburg. In die tijd gierden de hormonen door mijn puberlijf en ik zocht dan ook regelmatig met vriendinnetjes de ‘recreatieve mogelijkheden’ van de Piushaven op. Die waren er toen volop. Eerst gingen we altijd een frietje eten bij de snackbar en mijn twee jaar oudere neef leerde mij daarna ook de verborgen plekjes kennen van de Piushaven, die toen al behoorlijk in verval was. De waterkant, het hoge gras en de vele verborgen hoekjes vormden een ideale schuilplaats voor de nadere kennismaking met onze toenmalige (vluchtige) liefdes. Voor het latere serieuzere werk zocht ik de officiële terrassen op (de Korenbeurs op de Heuvel e.d.), maar de echte roots van mijn Tilburgse liefdesleven liggen nog bij de Piushaven.
Goed om te lezen dat transformatie van de Piushaven in 2022 afgerond zal zijn en dat dan de historische gebouwen in ere zijn hersteld. Ook mooi dat daarbij bij is getracht om het karakteristieke industriële of havenkarakter te behouden en misschien vindt ook de hedendaagse Tilburgse jeugd er ook nog een plek om er hun eigen avonturen te beleven.
Is de liefde voor rommelzones in jouw pubertijd al ontstaan?
Eigenlijk al ver voor die tijd. Het meest spannend vond ik het om als kind met mijn neef Cees en zijn buurjongens in Tilburg als ik daar op vakantie was ‘rover en politie’ te spelen. We gingen dan stiekem naar het ketelhuis van het St. Elizabeth ziekenhuis. Vandaar daalden we af naar de onderaardse gangen waar we dan tussen de buizen werden opgejaagd door de bewaking van het ziekenhuis. Je vindt daar nog iets van terug in mijn schilderijen over ‘Buizen’ en de schilderijen van de KVL lederfabriek in Oisterwijk.