WANNEER GAAT HET THEATER WEER OPEN?
Zwembad De Regentes, nu theater De Nieuwe Regentes, was ooit het grootste overdekte zwembad van Europa. Het art deco gebouw komt uit 1920 en bestaat nu dus 100 jaar. Toen het zwembad In de jaren 90 werd afgekeurd en de kosten voor een renovatie te hoog waren, was sloop een optie. Maar dat kreeg geen doorgang, dat plan werd omgebogen.
ONDERZOEKER
Het theater staat in het Haagse Regentesse-Valkenboschkwartier. Uren liep ik daar rond, uren lang bracht ik daar door aan de overlegtafels, lichtte de bewoners de plannen toe voor de stadsvernieuwing en hoorde hun verhalen aan. In de jaren 80 was ik voorzitter van het overleg tussen de betrokken gemeentelijke diensten, architecten en stedenbouwers en de bewoners. Was toen net aangesteld aan de Universiteit van Leiden met als specialisatie stadsvernieuwing, Het was een van mijn onderzoekswijken en ik bood mijn studenten de mogelijkheid om daar hun leer- en afstudeeronderzoek te doen. Zo werd kennis dienstbaar ingezet in het proces.
STADSKIND
Als kind liep ik ook al uren door deze wijk. (zie: stadskind). Ik zat op de lagere school aan de Weimarstraat. Op de eerste vrije woensdagmiddag na de grote vakantie in 1960 liep ik met mijn zwembroek ingerold in mijn handdoek geklemd onder de oksel naar het zwembad. Daar passeerde ik Ria van Velzen, bekend van het Polygoon journaal. Ze kwam net haar huis uit en ik waagde te vragen: ‘was het leuk op de Olympische Spelen in Rome? ‘Leuk hoor’, antwoordde ze me glimlachend en ging me voor naar het bad.
RIA VAN VELZEN
Nu lees ik in het gedenkboek vanwege het 100 jarig bestaan het zwembad dat zij één van de meest succesvolste zwemsters van De Regentes was. Als 11-jarige begon zij bij zwemvereniging Zian. Al snel bleek zij te beschikken over een enorm talent voor de rugslag. ‘De Regentes was mijn huiskamer, ik kwam er twee keer per dag trainen’, zo vertelt de nu 76-jarige zwemkampioene in de documentaire die gemaakt is door Omroep West . Van Velsen zwom een wereldrecord op de 100 meter rugslag toen ze 15 jaar was. Ze werd Europees kampioen in 1962 en nam twee keer deel aan de Olympische Spelen: in 1960 in Rome en 1964 in Tokio.
NOMINATIE SLOOP
In de jaren 90 was het Regentessekwartier een groot plangebied voor de vernieuwing waar wij ons als onderzoekers over bogen, Dat gebied was aan de oostzijde afgebakend door de Loosduinseweg met de voormalige gasfabriek en vuilverbranding. Grenzend aan de wijk Transvaal. Aan de westzijde richting het strand bakende de Laan van Meerdervoort het plangebied af. Daar begon de ‘op het zand’ bebouwing van de stad. De Weimarstraat splitste de plankaart in tweeën, in het ‘slechte’ gedeelte waar voornamelijk met sloop en nieuwbouw oplossingen gezocht werden en het ‘betere’ deel, waar minder ingrijpende maatregelen werden voorgesteld.
In die Weimarstraat lag naast de inmiddels gesloopte kerk aan het Regentesseplein het leeggekomen zwembad de Regentes. Menig Hagenaar heeft daar zijn zwemdiploma behaald of de op de eerste etage gelegen tearoom bezocht. In de jaren tachtig was het zwembad afgekeurd als gevolg van aangescherpte wetgevingen op het gebied van het milieubeleid. Omdat de renovatie en onderhoudskosten te hoog waren, was besloten het pand te sluiten en te slopen. Na de sluiting namen buurtbewoners echter het initiatief om het markante gebouw voor de buurt te behouden en een nieuwe functie te geven voor de inmiddels kleurrijke maar enigszins in verval geraakte wijk.
BoReVa
In de late zeventiger jaren en in de jaren tachtig staat de wijk er niet goed voor. Drugspanden in onder meer de Daguerrestraat, een verloederende Weimarstraat en de dreiging van sloop van een groot deel van de Regentesse-Valkenboskwartier vanwege slechte funderingen. En dan was er nog de vervuiling van de Afvalverbranding. ‘Geen sloop, maar een leefbare wijk voor iedereen’, wordt het motto van de bewonersorganisatie. De ‘BoReVa’ met Arie Schagen[1] als voorzitter kiest aanvankelijk voor protest en verzet. Eind jaren tachtig komt de omslag: niet alleen remmen, maar ook scheppend optreden, veranderingen tot stand brengen, ontwikkelingen starten en anderen meekrijgen.
De gemeente heeft het initiatief van de bewoners voor behoud omarmd door het gebouw in bruikleen te geven aan de inmiddels opgerichte Stichting Zwembad de Regentes (later genaamd Theater De Regentes). Het zwembad was daarmee niet uit het beeld verdwenen. Zo loop je na de grondige renovatie nog gewoon over de originele zwembadtegels, heet één van de vijf zalen ‘Het diepe’ en ook de originele kleedhokjes zijn er nog. Soms denk je als bezoekers zelfs nog de bekende geur van chloor te ruiken.
De foyer
Met ondersteuning van de Gemeente en met name Fonds 1818 veroverde De Regentes een plek in de stad die er toe deed en herkenbaar was voor een groot en gemêleerd publiek, met een programmering waarin Hindoestaans toneel en dans naast een bijzonder serie singer-songwriters, toneel, muziektheater en kleinschalige opera, ook het Nederlands Danstheater bewonderd kon worden.
DOORSTART
Na deze succesvolle periode stagneerde in de jaren 90 verdere opbouw van het programma van De Regentes. Opnieuw dreigde sluiting, nu ingegeven door bezuinigingen die de hele culturele sector trof. Dankzij een groep gepassioneerde vrijwillige buurtbewoners en cultuurliefhebbers bleef het pand in die setting behouden. Onder de naam De Nieuwe Regentes werd een doorstart gemaakt en met succes gewerkt aan het behoud van dit markante ‘buurt theater’
DE TOEKOMST
Nu aan het einde van 2020 is opnieuw is de vraag aan de orde wanneer het theater weer opengaat. Dat zal in het nieuwe jaar duidelijk worden wanneer De Nieuwe Regentes haar deuren weer kan openen, en het jubileumprogramma dat in 2020 vanwege de corona niet kon doorgaan, alsnog kan plaatsvinden. Maar net als andere culturele instellingen in het land gaan zij financieel een zeer zware periode tegemoet.
VOETNOOT
[1] Frank Hendriks & Pieter Tops schreven een biografie over hem en noemde hem een ‘dagelijkse doener’, geïnspireerd door de Deense onderzoekers Bang & Sörensen. Dit bracht ons er weer toe om een grootschalig onderzoek te doen naar Best Persons. Mensen die in het beleids-, plannings- en besluitvormingsproces het verschil maken. Elders op de site wordt een andere Best Person beschreven, de rol die Sabrina Lindemann speelt in het planproces van de Binckhorst.
Interessant om te lezen.
Op de ‘lagere school’ kregen we er zwemles. Herinner me het bibberen aan de kant in mijn afgezakte badpakje, voor zowel de afkoeling bij het wachten op je beurt, als voor de zweminsrructuur die fysiek groot, massief was, kortaf -streng deed en een harde stem opzette met korte commando’s.
Speelde liever ‘vrij’ aan zee. En ontdekte het water op mijn manier.