VAN DE BOEKENPLANK – FILM VAN OME WILLEM – john boyne

DE JONGEN IN DE GESTREEPTE PYJAMA

• 

• 

Veel beschreven is de jodenvervolging en de vernietigingskampen. In dit boek wordt dat gedaan vanuit het standpunt van een kind, de jongen Bruno. Bijzonder is dat, niet nieuw. Andere voorbeelden zijn natuurlijk het ‘Dagboek’ van Anne Frank, dat ook verfilmd is en het heftige ‘Mon Fils À Moi’ (2006) van Martial Fougeron.

In het boek heeft Bruno een vader die betrokken is bij de gruwelen van het concentratiekamp, maar hij weet van niets. Door Bruno’s onschuldige vragen en het geweld en de verschrikking die de auteur met minimale woorden suggereert, wordt het boek indringender dan als dit alles onomwonden beschreven zou zijn.

Het verhaal van ‘De jongen in de gestreepte pyjama‘ begint in Berlijn in 1943, wanneer de 9 jarige Bruno van school thuiskomt en de verhuisdozen al klaar staan. Zijn vader heeft in opdracht van de Führer (‘Furie’ in het boek genoemd) een nieuwe baan gekregen. Bruno vindt het nieuwe huis in Auschwitz (‘Oudwis’) saai. Er valt niet zoveel te beleven als in het huis in Berlijn. Het huis in Oudwis is veel kleiner en ongezellig. Het is ‘een huis waar niets te lachen viel’ (p.18). Er is niemand ook om mee te spelen, want Karl, Daniel en Martin heeft hij in Berlijn als speelvriendjes moeten achterlaten.

Bruno ziet vanuit zijn kamer in het huis in Oudwitz in de verte allemaal mensen in dezelfde soort gestreepte pyjama’s. Hij schat het in als een plek waar veel mensen heel gelukkig leven en er veel kinderen zijn die met elkaar spelen en plezier maken. Bruno wil al lang ontdekkingsreiziger worden en aangezien er niet veel thuis te ontdekken valt, gaat hij de buurt verkennen. Op zijn ‘reis’ ontmoet hij Shmuel, en jongen met zo’n pyjama aan.

Het hek om het kamp schermt de plek af waar Shmuel woont, daar ontmoeten ze elkaar en de twee worden vrienden. Ze spelen alleen niet met elkaar omdat het ijzer in de weg zit. Zo zittend en pratend over van alles en nog wat, maakt dit hun vriendschap juist heel anders, heel speciaal. Shmuel vertelt over zijn vader en dat hij niet weet waar hij is. Bruno wilt hem helpen zoeken.

Shmuel is Bruno’s grote geheim. Hij begrijpt niet waarom Shmuel niet bij hem mag komen spelen en omgekeerd. Bruno brengt af en toe iets te eten mee voor Shmuel. De gesprekken zijn naïef maar suggereren veel. Door zijn vriend Shmuel is het leven voor Bruno in Oudwis bijna aangenaam geworden. Hij blijft er wel van dromen toch eens één keer met Shmuel te kunnen spelen.

• DE FILM (trailer)

Het is een vlot geschreven boek. Je hebt het uitgelezen voor je er erg in hebt. De filmbeelden ondersteunen het aangrijpende verhaal. Dat komt omdat bepaalde elementen in de film zijn toegevoegd. Zoals het propagandafilmpje van de vader te zien is waardoor Bruno gaat denken dat het superleuk is in het kamp en we zijn als kijker getuige van het moment waarop de moeder van Bruno ontdekt wat er in het kamp werkelijk gebeurt. Dat brengt een familiedrama in beeld.

• 

• 

De moeder van Bruno vindt het geen veilige plek meer daar in Polen voor Bruno en zijn zusje Gretel, en wil met ze verhuizen waar ze normaal verder kunnen opgroeien. Bruno is niet blij met de verhuizing uit ‘Auschwitz’, want hij heeft hier een goede vriend. Maar hem wordt geen keuze voorgelegd.  De ochtend wanneer ze hun spullen aan het inpakken zijn vraagt hij of hij voor de laatste keer naar buiten mag, en dat mag. Bruno gaat naar het hek met een schep en een broodje. Bruno graaft een kuil en doet een pyjama aan en weet zijn haar af te scheren. Aan de andere kant van het hek gaan Bruno en Shmuel op zoek naar zijn vader. Ze kijken eerst in Shmuel’s slaaphut, en scharrelen verder rond op het terrein. Opeens worden ze opgemerkt en meegenomen door de soldaten. Ze moeten hun kleren uitdoen, ze moeten douchen. De moeder en de vader en Gretel maken zich ondertussen zorgen, ze weten niet waar Bruno blijft. Als Bruno en Shmuel in de douche staan blijkt het geen douche  te zijn……..

VOETNOOT

Je kunt het boek je ook laten voorlezen.