IN GESPREK MET HAN PONNEKER – mijn oorlog


Jeugdportret van Han Ponneker door zijn neef Leo Kok, november 1941. Leo Kok maakte meer dan honderd portretten van ‘kampbewoners’ in Westerbork. Deze zijn opgenomen in het Joods Historisch Museum. 

De ouders van Han Ponneker hadden, voordat hij in 1927 op de Overtoom te Amsterdam werd geboren, beiden al een huwelijk achter de rug. De twee zonen uit het eerdere huwelijk van zijn Joodse moeder, Judith Kok, groeiden met Han Ponneker op. Contact met de kinderen van zijn niet-Joodse vader, Hendrik Ponneker, was er niet; zijn eerste echtgenote belette om financiële redenen een tweede huwelijk. [1]

[1] Rien van Vliet interviewde Henri Ponneker (Han voor vrienden).  Gepubliceerd in: Aanspraak – maart 2016.-  Voor… VERDER LEZEN “IN GESPREK MET HAN PONNEKER – mijn oorlog”

IN GESPREK MET HAN PONNEKER – kamp

‘Lieve vrienden. Zoals beloofd en met genoegen zend ik hierbij het bewijs van toegang voor de voorstelling ‘Kamp’ op woensdag 8 mei in Theater Ins Blau, aan de Haagweg in Leiden. Het theater ligt naast het parkeerterrein. In de afgelopen weken is mij vele keren gevraagd: “Waarom Kamp?” Ik zou je willen vragen om het getoonde als de schaduw van mijn gedachten te beschouwen, al vele jaren. Groet, Han Ponneker (22 april 2019).

‘Overvolle barakken, duizenden poppetjes in concentratiekampkleding, een spoorlijn, de poort met de woorden Arbeit macht frei. Met Kamp geeft Hotel Modern vorm aan het onvoorstelbare: de grootste massamoord in de geschiedenis, gepleegd in een stad die daar speciaal voor gebouwd werd.  Als… VERDER LEZEN “IN GESPREK MET HAN PONNEKER – kamp”

IN GESPREK MET HAN PONNEKER – getuigenissen uit een oorlog (1)

Anne Frank is uitgegroeid tot icoon van de Holocaust. Haar dagboek laat de mensen zien wat het betekent om vervolgd te worden om wie je bent, te moeten onderduiken en naar de ondergang te worden gevoerd. Want dát doet je nog altijd bij elke zin huiveren: dat je weet hoe het haar is vergaan ná het laatste woord dat ze schreef.

  • ORADOUR-SUR-GLANE

De camping lag niet ver weg van dit oorlogsmonument. In de volle hitte van die zomerdag liepen we door dit dorp in de Limousin. Verlaten en stil, alleen het eeuwige tsjirpen van de krekels was te horen.

Het dorp werd op 10 juni 1944 verwoest in het bloedbad van Oradour-sur-Glane: een Duitse pantserdivisie overvalt het dorp, drijft de mannen in graanschuren en fusilleert hen, drijft de vrouwen en kinderen in de imposante kerk waar een doos stond met explosieven, en toen ze naar buiten gingen en probeerden te ontsnappen werden de overlevenden dood geschoten, en vervolgens ook de rest van het dorp.
VERDER LEZEN “IN GESPREK MET HAN PONNEKER – getuigenissen uit een oorlog (1)”

IN GESPREK MET HAN PONNEKER – fragmenten (1)

  • VRIJ VAN SCHOOL

‘Ik zat op de mulo in de Hillegomstraat, in Amsterdam-West, en op een ochtend werd ik opgewacht door drie leraren. Ze keken me aan en een van hen, de heer Pronk, zei tegen me: ‘Jongen, ben jij een Jood?’ Ja, meneer. ‘Dan moet je nu weg. We hebben van de gemeente bericht gekregen dat we je niet meer mogen toelaten.’ Ik ben huppelend naar huis gegaan. Het moet vóór 1 september 1941 zijn geweest, want na die datum mocht er geen enkel Joods kind meer op een niet-Joodse school zitten.’


  • ONDERDUIKEN

‘In 1942 moesten mijn ouders met mij naar de burgerlijke stand, naast Artis. Ze hadden mij niet als Jood aangemeld en ze hadden bericht gekregen dat dat moest worden rechtgezet.… VERDER LEZEN “IN GESPREK MET HAN PONNEKER – fragmenten (1)”

IN GESPREK MET HAN PONNEKER – roeien

  • EEN STAP IN EEN NIEUWE WERELD

Je begint niet zo gauw op hoge leeftijd met een nieuwe tak van sport. Je voetbalt, tennist of fiets zo lang mogelijk door, waar je eens op jonge leeftijd mee begonnen bent. Het wordt dan allemaal wat minder door de jaren heen. Het hardlopen wordt joggen, de afstand van het rondje wordt minder.

Ik werd op hoge leeftijd roeier zonder de ambitie te hebben om aan wedstrijden mee te gaan mee doen, hoewel die mogelijkheid er wel is. Gewoon lekker een uurtje op het water zijn en de wind door de haren te voelen waaien, niet meer. Ik kwam daarmee wel in een nieuwe wereld terecht met zijn eigen cultuur.… VERDER LEZEN “IN GESPREK MET HAN PONNEKER – roeien”