GROETEN UIT DEN HAAG – popstad

• RADER LOVE

• 

• Tara Riem. AD, 11 maart 2021.

‘Het is vandaag de 73ste verjaardag van rocker George Kooymans. Nog maar een paar uurtjes en dan klinkt de grootste hit van de Golden Earring door het hele land. Om 17.15 is Radar Love te horen op radiozenders NPO Radio 2, Radio 5, 538, Radio 10, Veronica en 3FM en bijvoorbeeld ook op ruim 35 carillons door het hele land. Het is een eerbetoon aan de jarige gitarist en medeoprichter George Kooymans (73). Vorige maand werd bekend dat de muzikant lijdt aan de spierziekte ALS en daardoor niet meer kan optreden.’

• Gids.TV, 5 februari 2021.

George Kooymans, Barry Hay, Cesar Zuiderwijk en Rinus Gerritsen hebben ruim vijftig jaar met elkaar gespeeld en zien het niet zitten om in een andere samenstelling te gaan optreden. De Golden Earring is onder meer bekend van hits als Twilight Zone en Rader Love. Ook is When The Lady Smiles een grote hit van de rockers, de gewaagde videoclip zorgde destijds voor heel wat ophef. In 2008 werd het nummer When the Lady Smiles een van de campagneliedjes van de Amerikaanse presidentskandidaat Hillary Clinton. Eerder had ook echtgenoot Bill Clinton tijdens de voorverkiezingen in 1992 in de VS de hitsingle Radar Love gebruikt. In 2011 werd Radar Love door de kijkers van het Britse televisieprogramma Top Gear uitgeroepen tot ‘The Best Driving Song Ever’.

• Belga, 5 februari 2021.

‘Kooymans richtte in 1961 samen met zijn buurjongen Rinus Gerritsen The Tornados op. De jongens, 13 en 15 jaar oud, kwamen er al snel achter dat er al een band bestond met die naam en kozen een nieuwe: The Golden Earrings, weer later Golden Earring. In de jaren erna versterkten Barry Hay en Cesar Zuiderwijk de rockband, die succes kreeg in binnen- en buitenland. Ook vormde Kooymans onlangs samen met Boudewijn de Groot en Henny Vrienten het trio Vreemde Kostgangers.’

• POPSTAD

‘Wat maakte Den Haag de plek waar wereldwijde beathits als ‘Venus’ en ‘Radar Love’ konden ontstaan? Een combinatie van Indische roots en informele ontmoetingsplekken maakten van Den Haag ‘Beatstad No. 1. Gecombineerd met sociaal-demografische (babyboom), economische (naoorlogse boom), en ruimtelijke trends (leegstaande panden als gevolg van stedelijke achteruitgang), werd Den Haag zo stevig op de kaart van de populaire muziek (Amanda Brandellero & Robert Kloosterman).

‘In de jaren zestig was hofstad Den Haag de popstad bij uitstek. Maar liefst tweeduizend bands telde de stad, waarvan er een groot aantal jarenlang de Nederlandse popscene domineerde. Naast de Golden Earring(s), waren Groep 1850, de Motions, Q65, Shockin’ Blue, de Shoes en Tee Set roemruchte namen. Het chique Den Haag was daarmee niets minder dan het Nederlandse Mekka van de popmuziek.

‘Journaliste Sarah Verroen, geboren en getogen Haagse, wijst op de overeenkomsten tussen haar geboortestad en de Engelse havenstad Liverpool, thuisbasis van de zogenoemde Merseybeat. Uit de arbeidersklasse in die stad kwamen in de jaren zestig eveneens honderden bands voort, waarvan de Beatles zonder meer de bekendste zijn. Een groot verschil met Liverpool is echter dat de Haagse beatbands uit dezelfde buurt kwamen. Dat was de Zuiderparkbuurt, waar vooral arbeiders, kantoorpersoneel en middenstanders woonden. ‘Het is het klassieke verhaal,’ aldus Verroen. ‘Wie het milieu van zijn ouders wilde ontvluchten, had de keuze tussen een carrière in de misdaad, als voetballer of in de popmuziek.’

Maar arbeidersbuurten zijn overal in Nederland te vinden. Toch konden Amsterdam, Rotterdam of, pakweg, Oss, op popgebied niet tippen aan Den Haag. Dat die stad zo’n opmerkelijke voortrekkersrol vervulde, komt vooral doordat er zich sinds de vroege jaren vijftig zoveel `Indo’s’ hadden gevestigd. Indische repatrianten waren na de onafhankelijkheid van Indonesië in groten getale in Den Haag komen wonen.’

• INDOROCK IN DE JAREN VIJFTIG

Er ging geen weekend voorbij of her en der in de stad vonden in zaaltjes Indische feesten plaats, waar muziek werd gemaakt. Indische jongeren vormden bands – of combo’s, zoals ze toen heetten. Ze speelden op elektrische hawaïgitaren een mengeling van rock-‘n-roll en traditionele Indische krontjongmuziek, met een speciale manier van `tokkelen’, die later `Indorock’ zou worden genoemd. Aan de Nederbeat-explosie van de jaren zestig ging een Indorock-explosie in de jaren vijftig vooraf.

Na de onafhankelijkheidsverklaring van Indonesië kwamen Nederlanders, Indische Nederlanders en ‘inlanders’ die aan de kant van het koloniale regime hadden gevochten, naar Nederland. In de grauwe jaren vijftig, de jaren van wederopbouw, was muziek al gauw een aangename afleiding. De nieuwste muziekstroming uit de Verenigde Staten omstreeks 1955, de rock-‘n-roll, werd snel geadopteerd door muzikanten afkomstig uit het huidige Indonesië. Bekend met Amerikaanse muziek als country en de experimenten van gitarist Les Paul, wisten deze muzikanten ook de rock-‘n-roll snel op te pikken. Indorock was daarmee geboren.

De gebroeders Tielman, in Indonesië nog bekend onder de naam ‘the Timor Rhythm Brothers’, maar in Nederland vanuit Breda opererend onder de naam Tielman Brothers, deden goede zaken door zich in 1958 in de kijker te spelen op Expo 58, de wereldtentoonstelling te Brussel. In dat jaar leverden zij ook de eerste Nederlandse rock-‘n-rollsingle af (Rock Little Baby Of Mine). Het leverde hen vooral werk op in Duitsland waar ze mateloos populair waren.

• HAAGSE PIONIERS

De Hagenaar Hans van Eijk, dan zo’n 13 jaar oud, werd geïnspireerd en maakte zich de Indische manier van spelen eigen en richtte in 1959 de Jumping Jewels op, samen met zanger Johnny Lion, die ook uit de Zuiderparkbuurt kwam. De Jumping Jewels waren een van de voorlopers van de Haagse beatbeweging. Ze waren zo populair dat muziekfans in 1960, in de brievenrubriek van de ‘Haagsche Courant’, een discussie voerden over welke band beter was: de Britse band de Shadows of de Jumping Jewels. Ook internationaal was er succes: de Jewels bestormden de hitlijsten in Frankrijk, Japan en Singapore.

• 

• 

• 

• 

• 

• INFRASTRUCTUUR

Intussen hadden zich in Den Haag honderden bandjes gevormd. Horeca-uitbaters sprongen handig op de rage in. In elk café, elke dansschool, elke club, kegelbaan of rolschaatsbaan speelde een band. De hele middenstand spon er garen bij.
De muziekhandel Servaas aan de Groenmarkt groeide uit tot de grootste leverancier van instrumenten en versterkers in de regio, en jonge muzikanten ontmoetten elkaar daar om kennis en ervaring uit te wisselen. De platenzaken Bolland en Caminada waren eveneens trefpunten; jongeren bestelden er de platen die ze op de radio hadden gehoord. Concertorganisatoren en impresario’s als Paul Acket, de latere organisator van het Haagse North Sea Jazzfestival, organiseerden popfestivals en tienershows. Acket droeg ook met zijn muziekbladen ‘Muziek Express’ en ‘Popfoto’, die de laatste ontwikkelingen op popgebied volgden, in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van de Nederlandse popmuziek.

GEÏNTERESSEERD GERAAKT?

• Brandellero Amanda & Robert Kloosterman. ‘Music to Play, Places to Go, People to See. An Exploration of Innovative Relational Spaces in the Formation of Music Scenes: The Case of The Hague in the 1960s. In: Built Environment Vol 46.2.
• Breedveld Peter (2003). Historisch Nieuwsblad, 9.
• Fransen, Pieter (1992). Haags(ch)e Bluf. Het verhaal van Golden Earring. Den Haag: Uitgeverij BZZTôH.
• Mutsaers, Lutgard (1989), Rockin’ Ramona. ’n Gekleurde kijk op de bakermat van de nederpop. Den Haag: SDU.
• Steen, Ton van & Bert Bossink (2002). Het Liverpool van Nederland. Zwolle: De Ruiter, 2002
• Tillekens, Ger (red.) (1990), Nuchterheid en nozems. De opkomst van de jeugdcultuur in de jaren vijftig. Muiderberg: Coutinho.

• VOETNOOT

1.

Eerder sprak ik over ‘Den Haag Puchstad’. Er zijn wat verbanden te leggen tussen beide fenomenen.