IN GESPREK MET BERT
Een mooie reactie op mijn blog ‘de bieb’ (3). Je bezocht prachtige bibliotheken. Het is voor mij een inspiratie om verder op bezoek te gaan in nog onbekende bibliotheken, ook om wat herinneringen op te halen. Hiervoor keer ik dan terug naar Den Haag, naar de voormalige Centrale bibliotheek in de Bilderdijkstraat. De leesboeken leende ik in de buurtbibliotheek aan de vroegere Eisenhouwerlaan, de schoolbibliotheek, de kantoorboekhandel op de Copernicuslaan. Maar voor een examen of tentamen ging ik in de leeszaal van de Centrale Bibliotheek zitten blokken.
- DE LEESZAAL
- LEESZAALBEWEGING
Lezen is het middel bij uitstek om de volksontwikkeling te stimuleren en de mensen te ‘verheffen’.
Het begrip ‘leeszaalbeweging’ was in 1906 nieuw en vrijwel onbekend. Niet meer dan enkele tientallen Nederlanders wisten wat dat inhield. Die bevlogen leeszaalpioniers bedoelden ermee: ‘georganiseerd ijveren voor de oprichting van een nieuw type, ten dele door de overheid bekostigde, strikt onpartijdige bibliotheek (openbare leeszaal en bibliotheek; OLB) met ruime openingstijden en geleid door deskundig personeel, waarin iedereen van 18 jaar of ouder – zonder onderscheid naar sekse, maatschappelijke positie, godsdienstige of politieke overtuiging – lectuur van alle richtingen voor ontwikkeling en ontspanning gratis of tegen minimale betaling kon lezen en lenen.’
Maar dat ‘blokken’ werkte voor mij niet zo goed. Ik werd afgeleid door het mooie interieur met al die rekken met boeken om me heen. Door het gefluister van de vriendelijke bibliothecaris die iets voor een lezer had opgezocht. Wat afleiding betreft was het nog erger in de voormalige Koninklijke Bibliotheek. Wat een prachtige ambiance, ik keek mijn ogen uit en volgde de andere bezoekers op de voet.
Tijdens de regering van koning Lodewijk Napoleon kreeg de bibliotheek het predicaat ‘Koninklijk’. De collectie groeide snel, wat verhuizing noodzakelijk maakte: de KB werd ondergebracht in het Mauritshuis, maar ook dit bleek al snel te klein. Koning Willem I besloot de bibliotheek over te laten brengen naar het pand Lange Voorhout 34. Hier was de KB van 1821 tot 1982 gevestigd.
Hoe was het een en ander in de KB georganiseerd?
In 1982 verhuisde de KB naar het huidige gebouw naast het Centraal Station, dat ontworpen is door bureau OD205 onder leiding van architect Arie Hagoort. Het KB-gebouw heeft een netto vloeroppervlak van 80.000 m2, waarvan 37.000 m2 voor de bibliotheek en 28.000 m2 voor het magazijn. Behalve de KB hebben het Letterkundig Museum/Kinderboekenmuseum, het RKD Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis en verschillende grotere en kleinere instellingen hier hun adres.
De opdracht voor de nieuwe nationale bibliotheek naast het Centraal Station van Den Haag ging in 1972 naar het Delftse bureau OD205. Na het vertrek van oprichter Sam van Embden was Arie Hagoort daar de belangrijkste architect. Hij studeerde tekenen en schilderen aan de Rotterdamse Academie voor Beeldende Kunsten, gevolgd door bouwkunde aan de TH Delft.
VOET(NOOT)
1.
BIBLIOTHÈQUE NATIONALE DE FRANCE
De negentiende-eeuwse Bibliothèque Nationale de France in hartje Parijs, de zogenaamde ‘site Richelieu’, ging na jaren van restauratie in 2017 opnieuw open voor het publiek. Een tweede restauratiefase verliep loopt tot 2020.
De locatie raakte in 1998 in onbruik nadat in 1995 de nieuwe hoofdzetel van de BnF in het zuiden van Parijs, aan de Seine, openging. Die très grande bibliothèque (TGB) werd op vraag van president François Mitterrand ontworpen door architect Dominique Perrault.
OMA received an honorable mention for Très Grande Bibliothèque, a competition to build a new national library in France. The program called for the creation of various smaller libraries contained in one building envelope; including libraries for moving images, recent acquisitions, reference, catalogues and scientific research. The immense amount of information to be stored within these spaces (books, films, digital databases) became the impetus for the overall concept design. The library is imagined as a solid block of information, a dense repository for the past, from which voids are carved to create public spaces – absence floating in memory.
Als er iets is waar de Franse architect Henri Labrouste (1801-1875) een afkeer van had, dan waren het koude voeten. Toen hij zijn indrukwekkende leeszaal in de Bibliothèque nationale in Parijs in 1866 aan het publiek onthulde, beklemtoonde de architect dan ook met de nodige trots dat de lezers er letterlijk warmpjes bij zouden zitten. Hij had immers zowel luchtroosters in de grond als verwarmingsbuizen onder de tafels laten installeren.
Rem Koolhaas dong mee met de prijsvraag.
2.
STOCKHOLMS STADSBIBLIOTEK
In totaal kent Stockholm meer dan 40 bibliotheken, maar dit is de centrale bibliotheek.
De Stockholms Stadsbibliotek werd ontworpen door Gunnar Asplund, een Zweedse architect. Hij was vooral bekend als een belangrijke vertegenwoordiger van het Scandinavische classicisme uit de jaren 20. De bibliotheek wordt ook wel Asplundhuset genoemd, omdat het een van zijn belangrijkste gebouwen is.
Laat je hier rondleiden (2.30 min.)
- WORDT VERVOLGD …
Mooi Ton! Je aanvullingen zijn heel terecht. Vooral aan de KB heb ik ook bijzondere herinneringen. In de tijd dat ik aan mijn proefschrift werkte zat ik vaak in de KB. Ik mocht dan in de strikt vertrouwelijke stukken kijken (net als in de bieb van het Ministerie van Justitie) en ik ontdekte daar voor het eerst de wantoestanden die wij in Nederland, vooral in de 19e eeuw, kenden op het gebied van de jeugdbescherming.
Voor mij waren de documenten een openbaring. Ik wist niet dat er in het betrekkelijk recente verleden in Nederland zulke wantoestanden waren geweest. In de dossiers waren de tuchtmaatregelen soms tot in detail beschreven en dat alles gebeurde onder de noemer van ‘weldadigheid’ met de zegen van een op dit gebied volledig afwezige overheid.
https://tonvanderpennen.nl/?p=27735
Oh, oh, oh het oude en bekende Asplundska biblioteket i Stockholm, die in de jaren 50, 60 centraal en vlak bij een aantal academische onderwijsinstellingen lag, zoals Stockholms Högkola, Handelshögskolan, Tekniska Högskolan en Socialakademin!
De Biblioteek ligt er nog, maar al die onderwijsinstellingen zijn al lang verhuist. Vandaag de dag is alles heel anders, wat vraagt een veel té lang verhaal voor en korte reactie.
Zelf zat ik iets verder weg richting Uppsala bij de Medische Faculteit bij Karolinska Institutet.
Handelshögskolan ligt er nog 😉