GEBIEDSONTWIKKELING – deze bieb is nog open (2)

EEN MICROKNOOPPUNT VAN BIJZONDER BETREKKINGEN

Een micro knooppunt wordt deze bijzondere Leeszaal in Rotterdam West genoemd door Nico de Boer & Jos van der Lans. Gelegen aan het Rijnhoutplein, een achterafpleintje aan de Nieuwe Binnenweg. Zij gingen eens bij deze bieb kijken en schreven hier een artikel over in de Groene Amsterdammer (24.10.2013). Ten tijde van de stadsvernieuwing was er in deze ruimte tijdelijk een Hammam ingericht, daarna redde een kledingwinkel het niet om een langer bestaan op te bouwen en in 2010 kwam de ruimte vrij voor deze Leeszaal. Dit bewonersinitiatief was me ook opgevallen (Van der Pennen, 2016). In mijn ‘Schetsboek’ plaatste ik deze Leeszaal in de rubriek ‘Bouwstenen’ van de stad. Hier had ik de vele initiatieven ondergebracht, opgezet door actieve en bevlogen burgers, die een stad bruisend en leefbaar maken. (pp. 247-263).

Maurice Specht: ‘We konden cynisch blijven of boos worden, maar we besloten wat te gaan doen. De wijk had actie gevoerd tegen het sluiten van de bibliotheek, handtekeningen opgehaald, ingesproken bij de gemeenteraad, maar het hielp niets. In het hele gebied tussen de Westersingel en de Schie was geen bibliotheek meer. Joke van der Zwaard en ik waren allebei bezig met onderzoek naar lokale initiatieven. Deze kans deed zich voor in onze achtertuin. We vroegen de buurt om met ideeën over een leeszaal te komen. ‘West’ staat op heel veel slechte lijstjes, maar de buurt scoort op één punt heel hoog: sociale cohesie. In de tijd van de stadsvernieuwing zijn er veel groepjes ontstaan. Daar zijn we langsgeweest. In anderhalve maand tijd hadden we genoeg mensen gemobiliseerd, Woonstad (de woningcorporatie) had een pand in de aanbieding. Opeens ben je dan een bibliotheek’, zegt Specht lachend. ‘Wifi kregen we van de buren, een sportschool hierboven. ‘ (AD. 24-03-18).

Er kwam ook een boek uit over dit initiatief, de ‘Uitvinding van de Leeszaal’. ‘Vrijheid om te improviseren is misschien wel het geheim van de Leeszaal volgens Specht: ‘We leggen niets vast, want dan is alles nog mogelijk. Als we morgen bedenken dat we iets willen doen, dan doen we het. Doordat we helemaal niets gepland hebben, wordt het veel meer dan we ooit hadden kunnen bedenken. Het had natuurlijk ook tegen kunnen vallen, maar in ons geval is het echt uit de klauwen gelopen. Nee, de Leeszaal is niet geworden wat ik hoopte dat het zou worden. Het is veel meer dan we van tevoren hadden bedacht. Veel groter, veel diverser. Ik denk altijd dat alles kan, maar dit had ik niet kunnen verzinnen.’

De Leeszaal heeft alle verwachtingen ingelost. Aan lange tafels ­lezen, studeren, vergaderen, kletsen en werken mensen uit de buurt, alweer zo’n 10 jaar. Jong, oud, studenten, werkende zzp’ers en daklozen ontmoeten ­elkaar hier. Inmiddels zijn honderd vrijwilligers uit 21 landen actief bij de Leeszaal, waar ook vaak lezingen of concerten zijn. Boeken voor volwassenen zijn er zat, de leeszaal krijgt ze gratis van Rotterdammers. ‘Gemiddeld 1500 per week’, vertelt Joke van der Zwaard. ‘Als ze niet ruiken naar vochtige kelders of rook en nog interessant zijn, zetten we ze in de kast.

Voor de twaalfhonderd kinderen in de wijk voldeed de leeszaal niet. Sarah Mourad en andere kinderen merken dat nieuwe kinderboeken nauwelijks binnenkomen bij Leeszaal West. Dit leidde tot de laatste uitbreiding van een heuse jeugdbieb, zo meldt Trouw (15 januari 2019). ‘Met de nieuwe Jeugdbieb West willen de bewoners laaggeletterdheid voorkomen en een prettige ontmoetingsplek ­maken. Veel kinderen in de wijk hebben thuis geen boeken, terwijl de grote bibliotheek in het centrum voor veel kinderen te ver weg is.’ 

Ondanks de ook geachte tijdelijkheid van deze invulling is deze bieb in 2020 nog springlevend. Met een in deze Corana tijd aangepaste programma komen zij ook deze crisis door. Ik genoot thuis van de 1,5 meter sessie van 20 mei.

• 

•